\u015awiat postrzegamy na bardzo wiele sposob\u00f3w, w\u0142a\u015bciwie ka\u017cdemu maluje si\u0119 on troch\u0119 inaczej, jednym jako walka, innym jako bajka, jedno\u015b\u0107 i ca\u0142o\u015b\u0107, jasna lub ciemna. Do rozwa\u017cania tematu kobieco\u015bci i m\u0119sko\u015bci w nas i poza nami jak najbardziej, jak s\u0105dz\u0119, pasuje wariant kompozycji, olbrzymiej uk\u0142adanki, gdzie przeplataj\u0105 si\u0119 niezliczone ilo\u015bci element\u00f3w – \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119, dziel\u0105, wsp\u00f3\u0142graj\u0105 czy zdecydowanie kontrastuj\u0105. Do tych element\u00f3w zaliczy\u0107 r\u00f3wnie\u017c mo\u017cna „pierwiastek \u017ce\u0144ski” i „m\u0119ski”.
\nW\u0142a\u015bciwie ju\u017c tutaj zaczyna si\u0119 problem budowany od do\u015b\u0107 dawna przez r\u00f3\u017cne pr\u00f3by okre\u015blenia relacji mi\u0119dzy jednym a drugim. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 analizuj\u0105cych t\u0119 kwesti\u0119 os\u00f3b pos\u0142uguje si\u0119 tutaj terminem „opozycja”, kt\u00f3ry automatycznie odcina mo\u017cliwo\u015b\u0107 \u0142\u0105czenia czy wymieniania ka\u017cdego z tych element\u00f3w. Kobieco\u015b\u0107 i m\u0119sko\u015b\u0107 widziane wy\u0142\u0105cznie jako przeciwie\u0144stwa trudno jest przecie\u017c rozumie\u0107 jako (na przyk\u0142ad) odmienne sposoby przejawiania si\u0119 cz\u0142owiecze\u0144stwa. Pozostaje przez to mi\u0119dzy nimi jaki\u015b, wydawa\u0142oby si\u0119, nie do przekroczenia dystans, bariera narzucaj\u0105ca jednemu wykluczenie mo\u017cliwo\u015bci istnienia w tym samym momencie, zaraz obok tego drugiego. Przy czym, chyba \u017ceby jeszcze bardziej zagmatwa\u0107 spraw\u0119, u\u017cywa si\u0119 nazewnictwa warto\u015bciuj\u0105cego, m\u00f3wi si\u0119 o jednym „z\u0142y”, o drugim „dobry” bez zwracania uwagi na „okoliczno\u015bci towarzysz\u0105ce”, t\u0142o dzia\u0142ania pierwiastka. I robi si\u0119 straszny ba\u0142agan, kobiecie przypisuje si\u0119 to, m\u0119\u017cczy\u017anie owo, potem walczy si\u0119 o to, by kobieta mog\u0142a owo, m\u0119\u017cczyzna to… Czy jest to nieuniknione? W\u0142a\u015bciwie to pytanie spowodowa\u0142o moje nad t\u0105 spraw\u0105 „pochylenie”, ch\u0119\u0107 obejrzenia jej dok\u0142adnie i z bliska, \u017ceby mo\u017ce co\u015b o\u015bwietli\u0107, rozja\u015bni\u0107.
\nOsobi\u015bcie wychodz\u0119 z za\u0142o\u017cenia, i\u017c istniej\u0105 pewne cechy bardziej charakterystyczne dla m\u0119\u017cczyzn, ni\u017c dla kobiet i odwrotnie. Wydaje mi si\u0119 jednak, i\u017c spraw\u0105 niezwykle wa\u017cn\u0105 jest u\u015bwiadomienie sobie wzgl\u0119dno\u015bci owego „bardziej”, innymi s\u0142owy zdanie sobie sprawy z naszej jako gatunku r\u00f3\u017cnorodno\u015bci. R\u00f3\u017cnice mi\u0119dzy kobietami i m\u0119\u017cczyznami wynikaj\u0105ce z ich budowy fizycznej zosta\u0142y ju\u017c chyba do\u015b\u0107 wyczerpuj\u0105co opisane w literaturze medycznej. Ksi\u0105\u017cka pt. „P\u0142e\u0107 m\u00f3zgu” jest jednym z przyk\u0142ad\u00f3w odpowiedzi na „zagadk\u0119 p\u0142ciowo\u015bci”, zwracam jednak uwag\u0119 na jednostronno\u015b\u0107 tego \u017ar\u00f3d\u0142a, zak\u0142adam bowiem, \u017ce cz\u0142owiek to nie tylko zestaw pierwiastk\u00f3w chemicznych, kt\u00f3remu b\u00f3g, ewolucja czy przypadek nada\u0142y jak\u0105\u015b okre\u015blon\u0105 form\u0119. Zdaniem autor\u00f3w ww. ksi\u0105\u017cki kobietom trudniej jest analizowa\u0107 i prze\u017cywa\u0107 oderwane aspekty jednej sprawy, podchodz\u0105 do problemu jako integralnej ca\u0142o\u015bci, nie poszczeg\u00f3lnych element\u00f3w. M\u0119\u017cczy\u017ani – odwrotnie, o wiele lepiej radz\u0105 sobie z cz\u0119\u015bci\u0105 , ni\u017c z ca\u0142o\u015bci\u0105, s\u0105 wi\u0119c w stanie skupi\u0107 si\u0119 na jednym szczeg\u00f3le bez zwracania uwagi na ca\u0142\u0105 reszt\u0119. Jest to niew\u0105tpliwie uproszczenie sprawy, jednak na tym opiera si\u0119, jak s\u0105dz\u0119, podstawowa r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy p\u0142ciami zgodnie z badaniami nauk szczeg\u00f3\u0142owych.
\nCzas przej\u015b\u0107 dalej. Na gruncie swoich „naturalnych predyspozycji” cz\u0142owiek buduje przecie\u017c o wiele bardziej skomplikowan\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107. Najpierw powoli przyswaja p\u0142yn\u0105ce z zewn\u0105trz wzorce, za\u015b p\u00f3\u017aniej, mniej lub bardziej \u015bwiadomie, wybiera spo\u015br\u00f3d pojawiaj\u0105cych si\u0119 wok\u00f3\u0142 element\u00f3w te najbardziej dla niego istotne. W tym momencie nale\u017ca\u0142oby si\u0119 dobrze zastanowi\u0107 nad rol\u0105 rodziny, szko\u0142y, ko\u015bcio\u0142a, pa\u0144stwa i wielu innych instytucji. Pewne wzorce pojawiaj\u0105 si\u0119 bowiem (za) bardzo intensywnie i odciskaj\u0105 na cz\u0142owieku cz\u0119sto niezniszczalne pi\u0119tno. Anarchizm poj\u0119ty jedynie jako walka z policj\u0105, podatkami i McDonaldsem wydaje si\u0119 tutaj niewystarczaj\u0105cy, je\u017celi ma stanowi\u0107postaw\u0119 wolno\u015bci\u0105. Realizacja w\u0142asnej niezale\u017cno\u015bci zawiera w sobie r\u00f3wnie\u017c aspekt samo\u015bwiadomo\u015bci, poj\u0119tej odrobin\u0119 szerzej ni\u017c zak\u0142ada konwenans. Warto by tu rozwin\u0105\u0107 wspomniany wy\u017cej problem wyboru, tego ju\u017c samodzielnego, pojawiaj\u0105cego si\u0119 obok nas mo\u017cliwo\u015bci. Mo\u017cemy bez \u017cadnych pyta\u0144 czy w\u0105tpliwo\u015bci przyj\u0105\u0107 schematyczn\u0105 interpretacj\u0119 kobiety i m\u0119\u017cczyzny, po czym zgodnie z ni\u0105 sztywno klasyfikowa\u0107napotykanych ludzi. Jest to jednak spos\u00f3b o tyle ryzykowny, \u017ce zamyka nas na mo\u017cliwo\u015b\u0107 zauwa\u017cenia (i dokonania) olbrzymiej pracy nad charakterem innych (czy swoim). Zostaje w ten spos\u00f3b zanegowana mo\u017cliwo\u015b\u0107 rozwijania przez m\u0119\u017cczyzn\u0119 zdolno\u015bci przypisywanych kobietom i odwrotnie. (Abstrahuj\u0119tutaj od problemu akceptowania mniejszo\u015bci seksualnych, kt\u00f3re na tym etapie rozumienia \u015bwiata wydawa\u0107 si\u0119musz\u0105 anomali\u0105 nie do przyj\u0119cia).
\nZ drugiej strony takie niekonwencjonalne przystosowania lub zdolno\u015bci mog\u0105 pojawi\u0107 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c jako efekt wychowania czy, jak s\u0105dz\u0105 z kolei niekt\u00f3rzy naukowcy (np. autorzy „P\u0142ci m\u00f3zgu”), odmiennej budowy organizmu.
\nW zwi\u0105zku z powy\u017cszym o wiele bardziej uzasadnionym podej\u015bciem do problemu kobieco\u015bci i m\u0119sko\u015bci jest to, kt\u00f3rego podstaw\u0119 stanowi weryfikacja, a w zasadzie tw\u00f3rcza krytyka stereotypu, w jakim wyro\u015bli\u015bmy. Cech\u0105 charakterystyczn\u0105 takiego post\u0119powania nie jest negacj\u0105 i ch\u0119ci\u0105 zniesienia p\u0142ci w og\u00f3le (czego konsekwencj\u0105 by\u0142oby \u015bwiadome kultywowanie bezp\u0142ciowo\u015bci), lecz otwrte podej\u015bcie do ka\u017cdego cz\u0142owieka. Jednostka postrzegana jest wtedy nie jako a priori zdefiniowana, w jaki\u015b spos\u00f3b zatrzymana na konkretnym szczeblu rozwoju, ale bardziej dynamicznie, jako podmiot aktywnie realizuj\u0105cy w\u0142asne zamierzenia, kt\u00f3re mog\u0105 wykracza\u0107 poza zwi\u0105zany z jego p\u0142ci\u0105 schemat.
\nTak wi\u0119c, wracaj\u0105c do pocz\u0105tkowych rozwa\u017ca\u0144 o „pierwiastkach” spotykaj\u0105c Drugiego mamy do czynienia z nieokre\u015blonym z g\u00f3ry, cho\u0107 oczywi\u015bcie do pewnego stopnia poznawalnym, zestawem „kobiecego” i „m\u0119skiego”. Mo\u017cliwym i akceptowalnym staje si\u0119 zgodne wsp\u00f3\u0142istnienie w ramach jednej osoby wielu r\u00f3\u017cnych sposob\u00f3w odczuwania, postrzegania czy wyra\u017cania. Elementy m\u0119skie i \u017ce\u0144skie nie musz\u0105 si\u0119 wzajemnie wyklucza\u0107, skoro mog\u0105 zaistnie\u0107 w jednym cz\u0142owieku, „wbudowane” w jego charakter \u015bwiadomie czy nie\u015bwiadomie. Problemem konkretnej osoby mo\u017ce sta\u0107 si\u0119 NIEZNAJOMO\u015a\u0106 siebie czy kogo\u015b innego, b\u0105d\u017a te\u017c nieumiej\u0119tno\u015b\u0107 zaakceptowania w\u0142asnego lub cudzego charakteru. Trudno\u015b\u0107 ta nie polega jednak na jakim\u015b wymy\u015blonym i sk\u0105din\u0105d bardzo wygodnym micie „konflikliktu p\u0142ci”, lecz na dysharmonii, jak\u0105 nosi on w sobie i kt\u00f3r\u0105 czasami, dla uproszczenia ca\u0142ej sprawy przypisuje on ca\u0142emu \u015bwiatu. Ale to ju\u017c zupe\u0142nie inna historia…<\/p>\n