Swego czasu panowa\u0142o w naszym kraju przekonanie, \u017ce inteligencja jest elit\u0105 narodu (czy te\u017c – w zale\u017cno\u015bci od orientacji – spo\u0142ecze\u0144stwa), a studencji byli owej inteligencji najbardziej masow\u0105 reprezentacj\u0105. I jakby na to nie patrze\u0107 – przez ostatnie sto lat by\u0142a to warstwa decyduj\u0105ca o obliczu kultury polskiej, silnie wp\u0142ywaj\u0105ca na polityk\u0119 (ju\u017c cho\u0107by przez fakt i\u017c to z jej szereg\u00f3w przede wszystkim wywodzili si\u0119 urz\u0119dnicy i politycy).
\nZacz\u0119\u0142o si\u0119 to pod koniec I Rzeczypospolitej, gdy wraz z o\u015bwieceniem zacz\u0119\u0142a si\u0119 rozrasta\u0107 warstwa inteligencji, tak wolnych zawod\u00f3w (lekarzy, adwokat\u00f3w, pisarzy etc.), jak i urz\u0119dnik\u00f3w (cho\u0107 to drugie sta\u0142o si\u0119 masowe dopiero po rozbiorach Polski przez jej zbiurokratyzowanych s\u0105siad\u00f3w). Warstw\u0105 rz\u0105dz\u0105c\u0105 (i dominuj\u0105c\u0105 w kulturze) w okresie I Rzeczypospolitej by\u0142a szlachta, jednak represje po kolejnych powstaniach, a zw\u0142aszcza uw\u0142aszczenie ch\u0142op\u00f3w pozbawi\u0142o j\u0105 dochod\u00f3w z maj\u0105tk\u00f3w, a wi\u0119c i pozycji spo\u0142ecznej na og\u00f3\u0142. Jednocze\u015bnie rozw\u00f3j zbiurokratyzowanych pa\u0144stw wymaga\u0142 coraz wi\u0119kszej rzeszy czynownik\u00f3w (w Rosji wszyscy, artyst\u00f3w nie wy\u0142\u0105czaj\u0105c, byli w s\u0142u\u017cbie pa\u0144stwa, podzieleni wg hierarchi na stopnie, owe „czyny”), za\u015b przemys\u0142 obok r\u0105k do pracy potrzebowa\u0142 in\u017cynier\u00f3w, badaczy, etc., a \u017ce w naszej cz\u0119\u015bci Europy pa\u0144stwo i za caratu bia\u0142ego, i za czerwonego rozwija\u0142o si\u0119 bardziej ni\u017c gospodarka (za\u015b w komuni\u017amie to urz\u0119dnicy kierowali przemys\u0142em, kultur\u0105 itd.), to inteligencja a nie bur\u017cuazja sta\u0142a si\u0119 klas\u0105 dominuj\u0105c\u0105 w spo\u0142ecze\u0144stwach naszego regjonu (rzecz na Zachodzie w tej skali nie znana, ba – tam nawet poj\u0119cia „inteligencji” jako grupy spo\u0142ecznej nie ma, podczas gdy w Polsce, a wkr\u00f3tce potem w Rosji pojawi\u0142o si\u0119 ju\u017c w latach 1840-tych). Inteligencja wygra\u0142a nie tylko b\u00f3j o rz\u0105d dusz, ale i (zrazu w Rosji, potem ca\u0142ej wschodniej Europie) zdoby\u0142a w\u0142adz\u0119 (wszak partie komunistyczne zrzesza\u0142y raczej sfrustrowanych inteligent\u00f3w, potem za\u015b tzw. nomenklat\u00f3r\u0119, a nie wieszanych na sztandarach proletariuszy). I by\u0142o im dobrze jak w ziemskim raju, pisarzy wydawano w nak\u0142adach, o kt\u00f3rych na Zachodzie nie mogliby nawet marzy\u0107, arty\u015bci mieli zapewnion\u0105 administracyjnie publik\u0119 etc. (zreszt\u0105, mo\u017ce w czasach, gdy inteligencji by\u0142o jak ps\u00f3w, nie trzeba by\u0142o a\u017c tak si\u0119 wysila\u0107, by znale\u017a\u0107 kogo\u015b o zainteresowaniach cho\u0107 troch\u0119 wy\u017cszych ni\u017c MTV, Coca – cola czy Radio Maryja). Jednak niepodatna na dekrety, socrealizm itp. gospodarka za\u0142ama\u0142a si\u0119 a z ni\u0105 w przesz\u0142o\u015b\u0107 zacz\u0105\u0142 odchodzi\u0107 i ca\u0142y system (do czego w mniejszym stopniu przyczyni\u0142a si\u0119 te\u017c kontestacja cz\u0119\u015bci elit, kt\u00f3rej przesta\u0142a odpowiada\u0107 rola nadwornego b\u0142azna, bo sama chcia\u0142a rz\u0105dzi\u0107 lub mia\u0142a do\u015b\u0107 wydawania jednej ksi\u0105\u017cki i dw\u00f3ch koleg\u00f3w, wi\u0119c popar\u0142a protesty robotnicze).
\nWraz z kryzysem systemu inteligencja przesta\u0142a by\u0107 „przoduj\u0105c\u0105 si\u0142\u0105”, czego najlepszym przyk\u0142adem by\u0142y wybory prezydenckie w roku 1990, gdzie kandydat tej grupy (T. Mazowiecki) przegra\u0142 nie tylko z odwiecznym ich rywalem (narodowo – katolickim L.Wa\u0142\u0119s\u0105), ale i czarodziejem z telewizora (znak czas\u00f3w !) – Stanem Tymi\u0144skim. I mo\u017ce nie by\u0142oby si\u0119 czym martwi\u0107, gdyby nie fakt, i\u017c spo\u0142ecze\u0144stwo pozbawione dotychczasowych „przewodnik\u00f3w” uleg\u0142o zupe\u0142nej dezorientacji i nie wie teraz, co jest grane. To dlatego mimo swob\u00f3d demokratycznych, braku represji itp. biernie godzimy si\u0119 na to, by nas okradano, nie protestujemy przeciwko pogarszaniu si\u0119 warunk\u00f3w \u017cycia… W tej sytuacji nie dziwi tzw. bierno\u015b\u0107 mas – je\u015bli nie wiadomo z kim i o co walczy\u0107, trudno oczekiwa\u0107, \u017ce ludzie co\u015b zrobi\u0105, \u017ce porzuc\u0105 sw\u0105 prywat\u0119, codzienn\u0105 pogo\u0144 za paroma groszami i zaczn\u0105 dzia\u0142a\u0107 dla sprawy. To nie spo\u0142ecze\u0144stwo si\u0119 pogubi\u0142o (zaj\u0119cie si\u0119 sob\u0105 w sytuacji, gdy wsp\u00f3lnie nie mo\u017cemy nic zrobi\u0107 to zdrowa reakcja), to tzw. elicie brak pomys\u0142u na Polsk\u0119, wi\u0119c cz\u0119\u015b\u0107 pcha si\u0119 do koryta, byle wyszarpn\u0105\u0107 co\u015b dla siebie, a inni uciekaj\u0105 od \u017cycia, od wolno\u015bci, zdecydowania, my\u015blenia…
\nNie jest to sytuacja nowa, podobnie by\u0142o po upadku powstania styczniowego i Polski szlacheckiej. W\u00f3wczas r\u00f3wnie\u017c prywata wzi\u0119\u0142a g\u00f3r\u0119 i ludzie poczuli si\u0119 zagubieni, zdezorientowani, lecz po pewnym czasie przysz\u0142o nowe pokolenie, spojrza\u0142o na rzeczywisto\u015b\u0107 w nowy spos\u00f3b i wskaza\u0142o nowe cele, nowe drogi do odbudowy kraju, a i poprawy sytuacji poszczeg\u00f3lnego cz\u0142owieka (bo kosztem og\u00f3\u0142u wybi\u0107 mog\u0105 si\u0119 tylko niekt\u00f3rzy i ma\u0142a jest szansa na to, \u017ce tobie w\u0142a\u015bnie si\u0119 to uda. Og\u00f3\u0142owi pozostaje wsp\u00f3\u0142praca w celu wsp\u00f3lnej poprawy losu). Pisa\u0142 o tym w „Rodowodach niepokornych” B. Cywi\u0144ski. W podobnej sytuacji znajdujemy si\u0119 dzisiaj, nie ma si\u0119 co \u0142udzi\u0107, ani weterani „Solidarno\u015bci”, spiesz\u0105cy na Jasn\u0105 G\u00f3r\u0119, ani czerwona bur\u017cuazja nie mog\u0105 nam niczego ofiarowa\u0107 (je\u015bli pomin\u0105\u0107 to, co mog\u0105 ukra\u015b\u0107 sobie prywatnie). Publicznie \u017cyj\u0105 bowiem jedni i drudzy w \u015bwiecie, kt\u00f3ry ju\u017c nie istnieje, w \u015bwiecie walk anty -i- komuny ! Ludzie z braku czego\u015b lepszego kupuj\u0105 ten kit przy wyborach, jedni na z\u0142o\u015b\u0107 komunie g\u0142osuj\u0105 na „Solidarno\u015b\u0107” itp., inni na z\u0142o\u015b\u0107 klerowi na SLD, ale wyniki wybor\u00f3w i zmiany rz\u0105d\u00f3w nie maj\u0105 wi\u0119kszego wp\u0142ywu na to, co robi w\u0142adza (od 1987 ci\u0105gle realizuj\u0105ca ten sam program „reformy gospodarczej” czyli tworzenia systemu pa\u0144stwowo-mafijnego, bez wzgl\u0119du na to czy rz\u0105dz\u0105 libera\u0142owie z UW i KLD, nomenklatura SLD i PSL, „olszewicy” czy Wa\u0142\u0119sa). Nowe spojrzenie i now\u0105 wizj\u0119 jutra mo\u017ce znowu zaproponowa\u0107 tylko m\u0142odzie\u017c, dla kt\u00f3rej np. \u015brodowisko nie jest ani lewicowe, ani prawicowe lecz zatrute! To wy, je\u015bli oderwiecie si\u0119 od (M)TV, picia, kucia, nudy i bezsensu \u017cycia (czy „naszej balangi, kt\u00f3ra nie ma ko\u0144ca”, a kt\u00f3ra pomimo pdkr\u0119cania dragami, muzyk\u0105 itp. jest tylko inn\u0105 form\u0105 apatii i ucieczk\u0105 od \u017cycia), mo\u017cecie okre\u015bli\u0107 kszta\u0142t trzeciej (po szlacheckiej – ok. 1543 do 1863 – i inteligenckiej – do ok.1989) Polski, a jest to rzecz wa\u017cna: weterani anty-i-komuny nie po\u017cyj\u0105 zbyt d\u0142ugo, wy – owszem, a od tego co zrobicie dzi\u015b – zale\u017ce\u0107 b\u0119dzie wasze (!) jutro, gdy ju\u017c nie b\u0119dzie mo\u017cna liczy\u0107 na pomoc rodzic\u00f3w, i gdy samemu trzeba b\u0119dzie zap\u0142aci\u0107 za sw\u0105 postaw\u0119 rachunek… Bez przemy\u015blenia przez was tych spraw, bez nowej wizji Polski – spo\u0142ecze\u0144stwo pozostanie bierne a \u017cycie bez sensu i perspektyw.<\/p>\n

JAny<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Swego czasu panowa\u0142o w naszym kraju przekonanie, \u017ce inteligencja jest elit\u0105 narodu (czy te\u017c – w zale\u017cno\u015bci od orientacji – spo\u0142ecze\u0144stwa), a studencji byli owej inteligencji najbardziej masow\u0105 reprezentacj\u0105. I jakby na to nie patrze\u0107 – przez ostatnie sto lat by\u0142a to warstwa decyduj\u0105ca o obliczu kultury polskiej, silnie wp\u0142ywaj\u0105ca na polityk\u0119 (ju\u017c cho\u0107by przez
…read more<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":4,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"spay_email":""},"categories":[8,11],"tags":[],"jetpack_featured_media_url":"","_links":{"self":[{"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/86"}],"collection":[{"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/users\/4"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fcomments&post=86"}],"version-history":[{"count":1,"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/86\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":87,"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=\/wp\/v2\/posts\/86\/revisions\/87"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fmedia&parent=86"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Fcategories&post=86"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/labestia.zieloni.pl\/index.php?rest_route=%2Fwp%2Fv2%2Ftags&post=86"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}