Bo piękno na to jest, by zachwycało

Do pracy – praca, by się zmartwychwstało

Wstęp o tytule i zasadach pracy

Kiedy myślałem nad tytułem tego utworu, długo nie wiedziałem jak go zakończyć; miało więc być -słowiańska, -(staro)polska, -sarmacka, a wreszcie moja- (w każdym wypadku kryło się jednak jakieś ograniczenie, bo nie ma to dotyczyć w sposób wyczerpujący wszystkich Słowian, choć od nich zaczyna się nasza droga, ani całej polskości, bo jej część „niemiecka”, polako-katolicka, łacińska i antysłowiańska jest mi obca, choć i w niej były nurty bliskie mojej wizji polskości, ba – zrazu to one [od Kadłubka po koncyliaryzm i Orzechowskiego] stanowiły jedyny ideologiczny przejaw tego zjawiska utrwalony w piśmie, gdyż nurt „lechicki” wobec nierozwinięcia się kultury wysokiej u przedchrześcijańskich Słowian i zniszczenia kościoła słowiańskiego zaistniał głównie w praktyce, stając się nieraz duchem obcej litery). Zdecydowałem się na określenie -sarmacka, gdyż dla mnie sarmatyzm był właśnie polską odmianą słowianofilstwa i to wówczas, gdy był na topie, owa postawa najsilniej doszła do głosu, wydając najciekawsze owoce w praktyce społecznej (a do tego nawet oficjalna i prokatolicka nauka zaczęła ostatnio wyraźnie odróżniać go od kontrreformacji). Pragnę w tym miejscu podkreślić ów wymiar „doczesny”, gdyż jest on arcypolski (całkiem skuteczne dążenia do urzeczywistnienia utopii przy jednoczesnej przewadze życia nad wszelkimi teoriami), a do tego była to jedyna na taką skalę alternatywa w historii (dla Europy i jej amerykańskiego potomstwa nie jest nią Rosja, czy szerzej – Azja, gdyż nie są one niczym innym niż zacofanymi etapami jej własnej linii rozwojowej, polegającej na tworzeniu rzeczywistości odgórnie, gdy tymczasem Rzeczpospolita [więcej niż] Obojga Narodów była budowana wedle odmiennego wzoru, w znacznym stopniu oddolnie, przez społeczeństwo, i nie rządem stała, tworząc w ten sposób odmienny typ kultury). Znacznie mniej problemów sprawiła mi pierwsza część tytułu, choć słówko to być może niewiele komuś mówi. Mit- rozumiem jako motor dziejów, nie musi on być prawdziwy, ma za to nakręcać ludzi do działania, żeby im się chciało chcieć (owoce tego działania mogą być przy tym całkiem do niego nieadekwatne; Kolumb np. wierzył w odkrycie drogi do Indii, gdzie miały być bajeczne bogactwa i ziemski raj, dotarł zaś do Ameryki, o czym zresztą nigdy się nie dowiedział, lecz bez wiary w indyjski raj nigdy być może nie wyruszyłby w drogę); -zofia zaś (a nie -logia) dlatego, że idzie mi o ducha naszego, a nie o literę, o szukanie inspiracji do własnego odczytywania -często cudzych- wizji (i) świata, co było także arcypolskie, a nie o wygrzebywanie z przeszłości zwłok martwej już i nieadekwatnej ideologii i kurczowe trzymanie się tego, co było a nie jest…

Tyle tytułem wstępu o tytule. Czas powiedzieć jeszcze coś o samym utworze: otóż sądzę, iż mit można nie tylko kultywować, lecz również tworzyć i to świadomie. Tak postępowali wszyscy, dla których był on żywym duchem dziejów a nie martwą literą religii. Nie będę więc ograniczał się do pisania jak było, ale i jak być mogło, jak mi by się podobało. Obok rzeczy pewnych i oczywistych znajdzie się miejsce dla hipotez, jawnych zmyśleń i dowcipów. Zamiast ściemniać jak inni, z góry wyjaśniam, iż wiedząc jak jest na prawdę, jednych rzeczy domyślając się a drugich będąc pewnym, inne sobie stworzyłem dla zabawy, choć przy obecnym stopniu niewiedzy w tej materii trudno byłoby mi dowieść nieprawdy; zresztą nie o fakty tutaj chodzi, a o naszą względem świata postawę, o mit który nas nakręca, choć i tak najważniejsze jest życie (idea zaś powinna mu pomagać, przydawać sensu -z całą świadomością, że to tylko gra- a nie pouczać, co robić; życie wie to samo, a mądrość mamy na to, żeby wiedzieć czego nie robić [wbrew naturze rzeczy] aMen+).

Bibliografii nie daję żadnej, chyba że mi się coś niechcący w tekście wyrwie, bo raz, że niewiele dobrych rzeczy na ten temat można znaleźć, a dwa, że wartość może mieć to tylko wówczas, gdy dojdziesz do wszystkiego sam. Kiedy zaczynałem badać te sprawy, wkurzało mnie, gdy czytając Gombrowicza, Miłosza czy kogoś tam jeszcze, znajdowałem rzeczy dla mnie interesujące, lecz zasygnalizowane tylko jednym zdaniem, jednym akapitem, a potem nie mogłem znaleźć rozwinięcia ich w podręcznikach, przyczyny ich sądu w źródłach, choć dotarłem do niemal wszystkich mi dostępnych. Studiując dalej i niewiele poszerzając bazę źródłową, z czasem zacząłem dzięki otwieraniu się umysłu na powiązania strukturalne i -rzecz niebagatelna- dzięki doświadczeniu praktycznego działania, udziałowi w historii (a ten wymiar w naszej mitozofii jest najważniejszy i z reguły przebija wszelką metafizykę), widzieć rzeczy, których nigdzie przeczytać nie można. Widzieć ducha nie literę właśnie!

Pages: 1 2 3 4 5 6 7